Nhà văn chuyên kể truyện cổ tích “dành cho người lớn” Hans Christian Andersen, biểu tượng của đất nước Đan Mạch, từng viết một truyện ngắn có cấu trúc rất đơn giản. Câu chuyện ấy dựa trên một nhân vật có thật, có tên: “Chuyện con nít”.
Lịch thi đấu EURO 2020
Nhận định Bóng đá và Nhận định EURO 2020
Game dự đoán Euro 2020
Chuyện con nít
Bối cảnh câu chuyện là nhà của ông lái buôn giàu nhất tỉnh, nơi một đám trẻ đủ mọi thành phần tụ tập lại. Có một đứa con gái cực kỳ xinh đẹp, nhưng rất kiêu ngạo, và thường hay nhắc cho bạn bè biết rằng “tao là con quan”. Nó nói thêm với mấy đứa xung quanh: “Nếu sinh ra không phải con ông cháu cha thì thật là vận rủi không thay đổi được. Người ta sẽ không thể làm nên cái gì cả, cho dù biết đọc biết viết, thuộc bài đi nữa. Lại còn những đứa mà cuối tên có vần “sen”, ôi thôi bọn ấy thì chẳng bao giờ nên người”.
Ngoài phòng khách, một bé trai nghèo khó nhìn qua cánh cửa. Em chỉ là phụ bếp cho bữa tiệc hôm ấy, và chẳng có địa vị gì cả nên không được vào trong. Bố của em nghèo, không có địa vị, và điều đáng buồn nhất là tên cũng có vần “sen”. Coi như chẳng có hy vọng làm nên trò trống gì trên đời.
Nhiều năm trôi qua. Bối cảnh chuyển sang một tòa lâu đài trưng bày nhiều tác phẩm đẹp đẽ mà giới thượng lưu ai cũng muốn lui tới. Đứa bé năm xưa giờ đã trở thành một đại nhân vật: Bertel Thorwaldsen, một nhà điêu khắc lừng danh của Đan Mạch. Đứa con gái quyền quý năm xưa và đám bạn của nó thì sao? “Tôi không biết. Có thể chúng ở trong đám đông vô danh. Chắc chúng cũng không đến nỗi hư hỏng vì có tư chất tốt. Nhưng giờ chắc chúng đã hiểu những gì chúng nói năm xưa chỉ là chuyện trẻ con”, Andersen kết luận.
Chuyện dừng lại ở đấy. Bạn đọc có thể thấy nó quá đơn giản và thiếu đi kịch tính như những tác phẩm nổi tiếng khác của Andersen, như Hoàng đế cởi truồng hay Nàng tiên cá. Nhưng hãy nghĩ lại về bối cảnh của nó: Andersen viết truyện vào năm 1859, khi đẳng cấp xã hội vẫn còn rất nặng nề, chỉ vài năm sau khi đất nước thành lập nhà nước quân chủ lập hiến đầu tiên trong lịch sử. Đấy là một ý tưởng điên rồ vào thời điểm ấy, và thật hợp lý khi nó được viết ra trong một truyện… cổ tích.
Và dù có cốt truyện giản dị như thế lẫn không nổi tiếng lắm ở nước ngoài, nhưng nó lại nằm trong số những truyện được ưa thích nhất của Andersen ở Đan Mạch. Một phần cũng vì một chi tiết liên quan đến cái tên: đuôi “sen” thường thuộc về những bé trai sinh ra trong các gia đình thường dân. Ai cũng có quyền ước mơ được sống khác đi, bất chấp xuất phát điểm như thế nào.
Đã hết thời tự ti
Danh sách đội tuyển Đan Mạch dự EURO lần này, như thường lệ, có gần một nửa là những cái tên vần “sen” (11/26 người), vào thời điểm đất nước đã trở thành một nơi đáng mơ ước của nền dân chủ. Những gì kiến tạo nên cuộc sống hiện tại đã bắt đầu từ chính ý tưởng về sự bình đẳng cơ hội trong câu chuyện cổ tích của Andersen từ 2 thế kỷ trước. Ngày nay, an sinh xã hội của Đan Mạch đủ để khám chữa bệnh miễn phí cho các công dân, và mức độ hạnh phúc của người dân được xếp loại hàng đầu thế giới.
Nhưng trước kỳ tích năm 1992, Đan Mạch rất tự ti về bóng đá. Tại World Cup 1986, sau khi vào đến vòng 1/8 và bị đè bẹp bởi Tây Ban Nha với tỉ số 6-1, các tờ báo Đan Mạch vẫn… chúc mừng đội. Dư luận thì cho rằng đội đá đẹp mắt như thế là hay lắm rồi, chẳng thể hy vọng gì thêm nữa. Với một đất nước chỉ hơn 6 triệu dân, biết chấp nhận những giới hạn của mình thì chẳng có gì đáng xấu hổ cả.
Nhưng giấc mơ đang sống lại. Sau gần 2 thập kỷ, Đan Mạch mới lại vào đến bán kết EURO một lần nữa, và lần này những “cậu bé tên đuôi sen” đã không còn nghĩ về những điều như là giới hạn đẳng cấp, kiểu con vua thì lại làm vua nữa. Trong hai thập kỷ ấy, EURO cũng đã chứng kiến rất nhiều màn lật đổ ngoạn mục, như là Hy Lạp 2004 và chính Đan Mạch năm 1992.
Ở EURO lần này, chúng ta được chứng kiến những màn đối đầu thể thao mà trong đó còn tồn tại rất ít những sự tự ti về đẳng cấp, mà nguyên nhân thì ngoài sự tự rút ngắn về kỹ chiến thuật lẫn thể lực của các nền bóng đá yếu hơn, còn đến từ những bằng chứng như vậy. Rằng đã có những “cậu bé” từng chỉ dám đứng ngoài cửa nhìn vào ấy, cũng đã trở thành trung tâm của khán phòng.
Rất có thể những gì được nghĩ như một câu chuyện cổ tích của gần 200 năm trước, sẽ trở thành hiện thực không thể chối cãi của hai trăm năm sau. Chỉ cần có người đầu tiên dám “nhấn nút”. Hôm nay, khi đã đi đến tận đây, người Đan Mạch có lẽ không còn nghĩ về trận chung kết, thậm chí là chức vô địch, với thái độ của một chuyện cổ tích nữa.
“Eriksen là một trong số chúng tôi”
Christian Eriksen chính là cầu thủ được yêu mến nhất ở ĐT Đan Mạch vì không chỉ là người tài năng, anh còn khiêm nhường, và có xuất phát điểm cũng khiêm tốn. Trong bài viết về Eriksen cho tờ Guardian, ký giả người Đan Mạch Troels Henriksen viết: “Ngay từ đầu, những lời thổi phồng xung quanh cậu ấy là không có thật và việc bị so sánh với Michael Laudrup là không thể tránh khỏi. Nhưng những người Đan Mạch đã nhìn cậu ấy phát triển dần dần thành một ngôi sao thực thụ, hết trận này đến trận khác. Bản chất của cậu ấy là giản dị. Một cậu bé bình thường với tài năng bóng đá vượt hơn bình thường. Cậu ấy là một trong số chúng tôi”. Những gì các CĐV hình dung về đội bóng của họ đều có ở Eriksen, từ một thiếu niên ở Ajax đến một cầu thủ đẳng cấp thế giới ở Inter.
