Chiến tranh không từ bất kỳ điều gì, và bóng đá cũng không ngoại lệ. Cuộc chiến tại Nagorno-Karabakh, vùng đất phía Tây Azerbaijan, đã khiến hơn một triệu người phải rời bỏ nhà cửa, trong đó có hàng trăm nghìn người đến từ Aghdam.
FK Qarabag, một trong những câu lạc bộ bóng đá vĩ đại nhất của Azerbaijan, cũng không thể đứng ngoài vòng xoáy nghiệt ngã đó. Kể từ tháng 6/1993, họ chưa một lần được chơi trên sân nhà Aghdam. Cuộc chiến đã biến thành phố sôi động với 40.000 cư dân, những quán trà sang trọng và những tòa nhà cao tầng thời Xô Viết thành thị trấn ma lớn nhất thế giới. Hơn 6.000 người đã thiệt mạng, và vô số cuộc đời khác bị hủy hoại. Sân vận động Imarat của Qarabag cũng chịu chung số phận, bị tàn phá nặng nề bởi bom đạn.
Sân vận động Imarat hoang tàn
Từ đống tro tàn, Qarabag vươn lên mạnh mẽ
Dù phải trải qua biết bao đau thương mất mát, Qarabag vẫn kiên cường đứng vững. Họ đã 4 lần liên tiếp vô địch giải Ngoại hạng Azerbaijan, thậm chí còn góp mặt tại Champions League và Europa League. Năm 1999, “Những chú ngựa” trở thành đội bóng Azerbaijan đầu tiên giành chiến thắng trên sân khách ở đấu trường châu Âu khi đánh bại Maccabi Haifa 2-1.
Dưới sự dẫn dắt của cựu danh thủ Gurban Gurbanov, Qarabag đã xây dựng một đội hình giàu bản sắc với nòng cốt là những tài năng trẻ của bóng đá Azerbaijan. “Qarabag không chỉ đại diện cho Azerbaijan, mà còn là niềm hy vọng cho hàng triệu người tị nạn đã phải rời bỏ quê hương”, Farid Badalov, một người hâm mộ trung thành của Qarabag, chia sẻ.
CLB của những người tị nạn
Qarabag còn được biết đến với cái tên “CLB của những người tị nạn”. Đội trưởng Rashad Sadygov là một người tị nạn đến từ Kalbajar, khu vực cũng rơi vào tay quân xâm lược vào năm 1993. Tiền vệ Gara Garayev, một người con của Fuzuli, cũng phải di tản trước đó và học chơi bóng trên “sân xi măng”.
Jamal Ojagov, một CĐV của Qarabag, cũng là người Aghdam và phải chạy nạn giống như đội bóng con cưng. Anh cho biết việc tập hợp những người ủng hộ ngày càng trở nên khó khăn hơn khi tất cả đều phải sống xa quê hương. “Chúng tôi là đội bóng của Aghdam, nhưng lại phải đá trên sân Baku. Thật là một nghịch lý kỳ lạ”, anh nói.
Bóng đá – Liều thuốc xoa dịu nỗi đau chiến tranh
Giờ đây, cả đội bóng và người hâm mộ đều mong muốn bóng đá sẽ là liều thuốc xoa dịu nỗi đau chiến tranh. “Tất cả chúng tôi đều nhớ Aghdam, nhưng bạn phải mang đến cho mọi người niềm vui chiến thắng, để họ tin rằng ngày mai sẽ tốt đẹp hơn”, Ojagov chia sẻ.
Câu chuyện về Qarabag đã trở thành nguồn cảm hứng cho một bộ phim và một cuốn sách. Năm 2012, nhà báo người Hà Lan Arthur Huizinga đã xuất bản cuốn sách “Offside – Football in Exile” (tạm dịch: “Việt Vị – Bóng Đá Nơi Đất Khách Quê Người”), ghi lại lịch sử của CLB và bi kịch của cuộc xung đột tại Nagorno-Karabakh.
Ba năm sau, Arthur cùng đồng nghiệp Dirk-Jan Visser đã thực hiện bộ phim tài liệu cùng tên, một lần nữa khẳng định sức sống mãnh liệt của Qarabag, cũng như nỗi đau mất nhà của người dân Aghdam.
Bóng đá có lẽ là điều nhỏ bé so với sự tàn khốc của chiến tranh. Nhưng với biểu tượng chú ngựa Karabakh trên ngực áo, các cầu thủ Qarabag chính là tiếng nói của những người tị nạn, là hiện thân cho tinh thần bất khuất, không bao giờ từ bỏ.
